Litter Less

Litter Less ....

Το σχολείο μας συμμετέχει για δεύτερη χρονιά στο πρόγραμμα "Litter Less" που συντονίζεται από τα "Οικολογικά Σχολεία" στην Ελλάδα. Μέσα απο την εξέλιξη του προγράμματος οι μαθητές θα γνωρίσουν, θα συζητήσουν, θα αποφασίσουν και θα παρέμβουν στην τοπική κοινωνία και το χώρο για να ευαισθητοποιήσουν την κονή γνώμη σχετικά με το μεγάλο πρόβλημα των απορριμμάτων και τις καταστροφές που προκαλούνται στο περιβάλλον.

Το πρόγραμμα ξεκινά επίσημα για όλα τα συμμετέχοντα σχολεία σε όλο τον κόσμο στις 8 Νοεμβρίου 2012 όπου προβλέπονται να γίνουν δράσεις ευαισθητοποίησης στην Πορταριά.

Στις πηλιορείτικες διαδρομές του νερού ...

Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε στα πλαίσια των δράσεων "Φωνές νερού μυριάδες" που υλοποιήθηκε από τις Γ - Δ τάξεις (σχολικό έτος 2011 - 2012), με τη βοήθεια των μελών της ΠΟ του ΚΠΕ Μακρινίτσας. Το πρόγραμμα  διερεύνησε τη σημασία του νερού στο Πήλιο και ειδικότερα στην περιοχή της Πορταριάς - Μακρινίτσας - Σταγιατών - Κατηχωρίου

Το πιο «γρήγορο πιστόλι» του φυτικού βασιλείου

Ενα μικρό σαρκοφάγο φυτό είναι ο πιο γρήγορος δολοφόνος του φυτικού κόσμου στον πλανήτη. Το Drosera glanduligera που φύεται στην Αυστραλία χρειάζεται μόλις 400 χιλιοστά του δευτερολέπτου για να παγιδεύσει ένα έντομο που θα αποτελέσει στη συνέχεια το…γεύμα του.

Καμία ελπίδα για τα έντομα

Το D.glanduligera είναι ένα μικρό στενόμακρο φυτό με ύψος 10-15 εκατοστών. Τα φύλλα του σχηματίζουν ρόδακες και καλύπτονται από τριχίδια με υαλώδη εμφάνιση τα οποία είναι καλυμμένα από μια κολλώδη ουσία. Μόλις το έντομο ακουμπήσει το φυτό ενεργοποιείται αυτόματα ένας μηχανισμός κίνησης του φυτού που σπρώχνει το έντομο προς τα τριχίδια.
Η παγίδευση του εντόμου διαρκεί μόλις 400 χιλιοστά του δευτερόλεπτου. Αφού το έντομο παγιδευτεί στη συνέχεια το φυτό το καταπίνει. Το φυτό ήταν γνωστό αλλά ομάδα Γερμανών ερευνητών αποφάσισε να το μελετήσει καλύτερα. Χρησιμοποίησαν κάμερες υψηλής ταχύτητας για να δουν το φυτό εν δράσει.
Τα φυτά δεν είναι γνωστά για την ταχύτητα των κινήσεων τους για αυτό και οι ερευνητές έμειναν έκπληκτοι από τις ικανότητες του D.glanduligera. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PLoS One.

Πηγή: tovima

«Καλαμάρι βαμπίρ»: Ένα μυστήριο πλάσμα του ωκεανού!

Το ολοκληρωμένο όνομα που του δόθηκε από τους βιολόγους είναι «καλαμάρι βαμπίρ από την κόλαση» (Vampyroteuthis infernalis), εξαιτίας του παράξενου σχήματός του αλλά και της διαβίωσής του στα σκοτεινά βάθη της θάλασσας.
Μια νέα ανακάλυψη, όμως, έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα, καθώς το καλαμάρι αυτό μόνο «βαμπίρ» δεν είναι, αφού αρνείται… πεισματικά να σκοτώσει το θήραμά του και τρέφεται αποκλειστικά και μόνο με νεκρά πλάσματα της θάλασσας.
Από τη μελέτη του στομάχου του, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω είδος συλλέγει οργανικά υπολείμματα που βυθίζονται κάτω από την επιφάνεια του νερού, στη βαθιά θάλασσα όπου ζει.

Σε αντίθεση με τους στενούς συγγενείς του -τα χταπόδια και τα καλαμάρια, τα οποία τρώνε ζωντανό το θήραμά τους-, το «καλαμάρι βαμπίρ» χρησιμοποιεί δύο νηματώδεις ίνες που υπάρχουν στο σώμα του για να συλλάβει την τροφή του.
«Είναι ένα… ζωντανό απολίθωμα το οποίο έχει και μία επιπλέον ικανότητα που δεν συναντάται σε κανένα άλλο πλάσμα: όταν απειλείται βγάζει όλα τα εσωτερικά του όργανα προς τα έξω, τρομοκρατώντας με τον τρόπο αυτό τους θηρευτές του», αναφέρει ο Bruce Robison από το Bay Aquarium στο Μοντερέι.

«Αποστολή στην Ανταρκτική» και για μαθητές δημοτικού και γυμνασίου

Στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»

 

Μπορούμε να επιβιώσουμε στην Ανταρκτική;

Το τοπίο της Ανταρκτικής προκαλεί δέος… Αλλά πώς αισθάνεται κανείς όταν βρίσκεται εκεί; Πώς επηρεάζουν οι θερμοκρασίες του εδάφους την ανθρώπινη συμπεριφορά;  Τι μπορεί να κάνει κάποιος για να επιζήσει σε αυτή την «κατεψυγμένη» έρημο;
Η έκθεση «Αποστολή: Παγωμένη Ανταρκτική» από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, που θα φιλοξενηθεί στον «Ελληνικό Κόσμο» από τις 20 Οκτωβρίου του 2012 μέχρι το Φεβρουάριο του 2013, αποτελεί την πιο αντιπροσωπευτική έκθεση για την παγωμένη ήπειρο της Ανταρκτικής που σχεδιάστηκε ποτέ σε ευρωπαϊκό επίπεδο!
H έκθεση παρουσιάστηκε αρχικά στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, όπου την είδαν περίπου 200.000 επισκέπτες και στη συνέχεια φιλοξενήθηκε στην Ισπανία και την Τουρκία. Και στις τρεις χώρες δέχτηκε συνολικά περισσότερους από μισό εκατομμύριο επισκέπτες.
Η Ανταρκτική είναι το πιο κρύο, το πιο άγριο και πιο απομακρυσμένο μέρος της γης. Ανακαλύφθηκε και καταγράφηκε πρώτη φορά πριν από 190 χρόνια. Η έκθεση «Αποστολή: Παγωμένη Ανταρκτική», σε έκταση 700 τ.μ., προσπαθεί να αποκαλύψει τα μυστήρια αυτής της περιοχής μέσα από μεγάλη ποικιλία πηγών. Σχεδιασμένη για οικογένειες και σχολεία, χάρη στον πρωτοποριακό της σχεδιασμό και την προηγμένη τεχνολογία, προσφέρει στους επισκέπτες τη μοναδική εμπειρία να γίνουν «ειδικοί» στην Ανταρκτική και να εργαστούν στο μεγαλύτερο φυσικό εργαστήριο της ανθρωπότητας.
Η έκθεση αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τη Βρετανική Ερευνητική Ομάδα της Ανταρκτικής και ήταν μέρος των δράσεων με τις οποίες συμμετείχε το Ηνωμένο Βασίλειο στο Διεθνές Πολικό Έτος (2007-2008). Περιλαμβάνει μια σειρά από πραγματικά αντικείμενα και σενάρια που επιτρέπουν στους επισκέπτες να αισθανθούν και να «δοκιμαστούν» σε πολικές θερμοκρασίες. Μέσα από διαφορετικές προκλήσεις και δραστηριότητες ζουν στις ακραίες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες εκεί και προσπαθούν να επιβιώσουν στην πιο ανεμώδη και παγωμένη ήπειρο του πλανήτη μας! Σε έναν προσομοιωμένο σταθμό εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν θερμοκρασίες υπό το μηδέν, οδηγούν οχήματα χιονιού (snowmobile), κάνουν βουτιά στην παγωμένη θάλασσα και μελετούν τα άγρια ζώα της Ανταρκτικής!
Στις ενότητες της έκθεσης ο επισκέπτης ανακαλύπτει επίσης την καθημερινή ζωή στην Ανταρκτική: έναν καταυλισμό της Ανταρκτικής, διαδραστικά μοντέλα, γραφήματα με πληροφορίες, οπτικοακουστικό υλικό, εργαστήρια, ζώα, σκελετούς και φυτά, απολιθώματα, χάρτες και επιστημονικά εργαλεία, κατάλληλα ρούχα και εξοπλισμό.
Ειδικότερα:
Οι επισκέπτες αντιμετωπίζουν μια σειρά από συναρπαστικές προκλήσεις, για να δουν αν έχουν τις ικανότητες που απαιτούνται για να εργαστούν και να αντέξουν σε αυτή την παγωμένη περιοχή.
Όπως αναφέρει ο Alex Gaffikin, Υπεύθυνος της έκθεσης, που εργαζόταν δυόμισι χρόνια στον ερευνητικό σταθμό Halley: «Στην έκθεση θα δούμε αν ο επισκέπτης μπορεί πραγματικά να αντιμετωπίσει τη ζωή εκεί. Κάθε χρόνο εκατοντάδες επιστήμονες και προσωπικό ταξιδεύουν στην Ανταρκτική και όλοι έχουν να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες και εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες για να μπορέσουν να κάνουν τη δουλειά τους. Είναι δύσκολο. Το ξέρω γιατί έχω εργαστεί στην Ανταρκτική».
Μια σειρά από μικροπεριβάλλοντα βοηθούν τον επισκέπτη να εξερευνήσει και να γνωρίσει αυτό το μοναδικό τοπίο.
Ζώνη 1: Μπορείτε να επιβιώσετε σε τόσο κρύο; Η Ανταρκτική είναι ένα από τα πιο κρύα μέρη της γης. Ο επισκέπτης μπαίνει σε δωμάτιο κατάψυξης, με θερμοκρασία -20ºC. Εκεί δοκιμάζει ορισμένα από τα πραγματικά ρούχα που φορούν στην Ανταρκτική, προκειμένου να αντιληφθεί τι χρειάζεται για να παραμείνει ζωντανός.
Ζώνη 2: Μπορείτε να ζήσετε με άγρια ζώα;Στην επόμενη ζώνη ο επισκέπτης δοκιμάζει με όλες του τις αισθήσεις, μέσα από θορύβους και οσμές, πώς είναι να εργάζεται κανείς σε αποικίες ζώων στην Ανταρκτική. Έρχεται σε επαφή και μυρίζει την τροφή των πιγκουίνων και εντοπίζει ίχνη ψαριών και καλαμαριών.
Ζώνη 3: Μπορείτε να βουτήξετε μέσα στην παγωμένη θάλασσα;Σε αυτή τη ζώνη, μέσα από ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, ο επισκέπτης θα ζήσει την πρόκληση της κατάδυσης στα νερά της Ανταρκτικής, στην καρδιά του χειμώνα, όταν η θάλασσα θα έχει παγώσει. Όπως οι δύτες, θα δει γιγαντιαία και ασυνήθιστα πλάσματα.
Ζώνη 4: Θα μπορούσατε να ζήσετε στην Ανταρκτική;Δεν είναι όλα διασκέδαση και παιχνίδι. Στην Ανταρκτική δεν υπάρχει πυροσβεστική και μονάδες διάσωσης και σε έκτακτες περιπτώσεις θα πρέπει ο δόκιμος να τα βγάλει πέρα μόνος του. Στο Σταθμό Βάσης ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με διάφορα σενάρια επείγουσας ανάγκης. Θα καταφέρει να διατηρήσει την ψυχραιμία του;
Ζώνη 5: Θα μπορούσατε να οδηγήσετε ένα όχημα χιονιού (snowmobile);Σε αυτή τη ζώνη ο επισκέπτης, συμμετέχοντας σε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, καλείται να συλλέξει μετεωρίτες «οδηγώντας» ένα όχημα χιονιού. Πρέπει να κρατηθεί όσο καλύτερα μπορεί, καθώς υπάρχουν κίνδυνοι στη διαδρομή, όπως μεγάλες κοιλότητες και βαθιές ρωγμές στο έδαφος, όπου μπορεί να πέσει μέσα! Ένα αληθινό όχημα χιονιού είναι σταθμευμένο στην έκθεση και προκαλεί τους επισκέπτες να το δοκιμάσουν.
Ζώνη 6: Θα μπορούσατε να κατασκηνώσετε στην ύπαιθρο στην Ανταρκτική;Ο επισκέπτης φιλοξενείται στην κατασκήνωση των ερευνητών και βιώνει πώς είναι να ζει κανείς σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν. Πώς θα παραμείνει ζωντανός σε περίπτωση καταιγίδας και πώς θα πάει τουαλέτα όταν μαίνεται η χιονοθύελλα; Διάσπαρτα τριγύρω του είναι κουτιά με φαγητό, εξοπλισμός κατασκήνωσης και επιστημονικά όργανα.
Ζώνη 7: Θα μπορούσατε να περάσετε δύο μήνες στο σκοτάδι;Αυτή είναι η κορυφαία πρόκληση. Στην Ανταρκτική μπορεί να χρειαστεί να περάσει ο ερευνητής μέχρι και έξι μήνες στο σκοτάδι. Ο επισκέπτης μπορεί να βυθιστεί σε συνθήκες απόλυτου σκοταδιού και να δοκιμάσει αν μπορεί να τα καταφέρει.

Γιατί μικραίνουν τα ψάρια;

Η κλιματική αλλαγή που οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας και σε άλλες χημικές αλλαγές στους ωκεανούς του πλανήτη, είναι πιθανό ότι μελλοντικά θα έχει ως συνέπεια να μικρύνει το μέγεθος των ψαριών, σύμφωνα με μια νέα καναδική επιστημονική έρευνα, την μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα.

Έτσι, εκτός από την εντατική υπεραλίευση, που είναι γνωστό ότι έχει ως συνέπεια το μέσο μέγεθος των ψαριών να μικραίνει, καθώς τα ψάρια πεθαίνουν όλο και πιο νέα στην ηλικία, προτού φθάσουν σε πλήρη ανάπτυξη, ένας νέος παράγοντας φαίνεται να έχει παρόμοιο αποτέλεσμα.

Η σμίκρυνση των ψαριών έρχεται, σαν «κερασάκι στην τούρτα», να προστεθεί στην μείωση των προς αλίευση πληθυσμών των ψαριών διεθνώς, για την οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου μια άλλη επιστημονική έρευνα, που επισημαίνει πως τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στη Γη εξαρτώνται άμεσα από την αλιεία για τη διατροφή τους.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας, μ’ επικεφαλής τον καθηγητή του Κέντρου Αλιείας Ουίλιαμ Τσέουνγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα κλιματικής αλλαγής "Nature Climate Change", σύμφωνα με το BBC, για πρώτη φορά στον κόσμο προχωρούν σε μια πρόβλεψη αναφορικά με τη σταδιακή μείωση του μέγιστου μεγέθους των ψαριών, καθώς η θερμοκρασία θα αυξάνεται και παράλληλα θα αραιώνει το οξυγόνο στις θάλασσες της Γης.

Οι ερευνητές έκαναν υπολογισμούς με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών για πάνω από 600 είδη ψαριών από όλο τον κόσμο και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το μέγιστο βάρος που θα μπορούν να φθάσουν τα ψάρια, θα μειωθεί κατά 14% έως 20

% μεταξύ των ετών 2000 έως 2050. Το φαινόμενο θα είναι πιο έντονο στα τροπικά νερά.

«Εκπλαγήκαμε που είδαμε να προκύπτει μια τόσο μεγάλη μείωση στο μέγεθος των ψαριών», δήλωσε ο Τσέουνγκ. Όπως είπε, ήταν ήδη γνωστό ότι τα ψάρια επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, αλλά δεν αναμενόταν η επίδραση στο μέγεθός τους να είναι αυτού του βαθμού (αν και οι εκτιμήσεις βασίζονται σε μοντέλα υπολογιστών).

Εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια, οι επιστήμονες έχουν προτείνει ότι η ανάπτυξη των σωμάτων των ψαριών επηρεάζεται από την έλλειψη οξυγόνου, ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της θερμοκρασίας των υδάτων των θαλασσών. Ο μεταβολισμός των ψαριών αυξάνει στα θερμά νερά και συνεπώς χρειάζονται πιο πολύ οξυγόνο, όμως το ζεστό νερό κατακρατεί λιγότερο οξυγόνο.

«Τα ψάρια αντιμετωπίζουν τη συνεχή πρόκληση να βρουν αρκετό οξυγόνο από το νερό ώστε να μεγαλώσουν και η κατάσταση γίνεται χειρότερη όσο ένα ψάρι μεγαλώνει. Ένας θερμότερος και λιγότερο οξυγονωμένος ωκεανός, όπως προβλέπεται από την κλιματική αλλαγή, καθιστά πιο δύσκολο για τα μεγάλα ψάρια να βρουν αρκετό οξυγόνο, με συνέπεια να σταματά πιο γρήγορα η ανάπτυξή τους», τόνισε ο ερευνητής Ντάνιελ Πόλι.

Η μελέτη επισημαίνει την ανάγκη να περιοριστούν οι εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου», αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να διαταραχθούν τα αλιεύματα και η διατροφική ασφάλεια. Μεταξύ άλλων, η θέρμανση των νερών ωθεί τα ψάρια να μεταναστεύουν από τα πιο ζεστά νερά σε πιο κρύα (π.χ. από τους τροπικές θάλασσες προς τις εύκρατες όπως η Μεσόγειος), με όποιες συνέπειες, θετικές και αρνητικές, μπορεί να έχει αυτή η μετακίνηση, που μερικές φορές συνιστά εισβολή ξενικών ειδών.

Τα ψάρια λιγοστεύουν

Μια άλλη επιστημονική έρευνα, η μεγαλύτερη του είδους μέχρι σήμερα, με επικεφαλής τον καθηγητή Κείστοφερ Κοστέλο του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σάντα Μπάρμπαρα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", διαπίστωσε ότι τα αποθέματα ψαριών σε όλο τον κόσμο μειώνονται ταχύτερα από ό,τι φοβούνταν οι επιστήμονες. Περισσότερα από τα μισά αλιευτικά πεδία διεθνώς εκτιμάται ότι αντιμετωπίζουν πλέον σημαντικές μειώσεις στους πληθυσμούς των ψαριών, με τις ετήσιες συνολικές οικονομικές απώλειες να φθάνουν τα 50 δισ. δολάρια.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στους μικρότερου μεγέθους ψαρότοπους, όπου οι πληθυσμοί των ψαριών υπολογίζεται ότι βρίσκονται πλέον κατά μέσο όρο στο 64% της μέγιστης δυνατής αλιευτικής απόδοσής τους, ενώ στα πιο μεγάλα αλιευτικά πεδία ο μέσος αριθμός ψαριών εκτιμάται στο 94% του άριστου επιπέδου. Έτσι, σύμφωνα με την έρευνα, το πρόβλημα της διατροφικής ασφάλειας είναι μεγαλύτερο σε τοπικό επίπεδο, στις περιοχές που εξαρτώνται περισσότερο από τους κοντινούς ψαρότοπους, όπως συμβαίνει π.χ. στην Μεσόγειο, για την οποία επισημαίνεται ότι αντιμετωπίζει αυξανόμενο αλιευτικό πρόβλημα.

Αν και οι ερευνητές φοβούνται ότι μελλοντικά οι πληθυσμοί των ψαριών θα συνεχίσουν να μειώνονται, επισημαίνουν και ορισμένες θετικές τάσεις. Σε μερικές περιοχές εμφανίζεται αναστροφή της πτωτικής τάσης και αύξηση του αριθμού των αλιευμάτων (που θα μπορούσε μάλιστα να φθάσει ακόμα και το 40% σε παγκόσμιο επίπεδο), κυρίως χάρη στη σωστή πολιτική βιώσιμης διαχείρισης των αλιευτικών αποθεμάτων εκ μέρους του κράτους και των αλιέων. Οι επιστήμονες προειδοποιούν όμως ότι χρειάζονται άμεσες παρεμβάσεις, επειδή σε δέκα χρόνια το τωρινό «παράθυρο ευκαιρίας» μπορεί να έχει κλείσει οριστικά και η κατάσταση να γίνει μη αναστρέψιμη.

Ραντεβού στη μαγική φιέστα της φύσης

Από τον Εβρο μέχρι τα Χανιά, η Ορνιθολογική Εταιρεία, στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής γιορτής που πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε 30 χώρες, θα φέρει το κοινό σε επαφή με το συναρπαστικό ταξίδι της μετανάστευσης των πουλιών

Η μεγαλύτερη εκδήλωση παρατήρησης πουλιών της Ευρώπης θα διοργανωθεί στη χώρα μας τις επόμενες ημέρες. Μια πανευρωπαϊκή γιορτή, κατά τη διάρκεια της οποίας μικροί και μεγάλοι θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά το μαγικό κόσμο των πουλιών. Σε 16 σημεία της Ελλάδας, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν σε προστατευόμενες περιοχές, θα στηθούν παρατηρητήρια ενώ παράλληλα θα διεξάγονται προβολές και παρουσιάσεις για τα είδη που ζουν στη χώρα μας ή διέρχονται από αυτή κατά το μακρινό τους ταξίδι.

Περιβαλλοντικά παιχνίδια, παρουσιάσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, απελευθέρωση πουλιών σε συνεργασία με τον Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ, αφήγηση παραμυθιού, ζωγραφική, χειροτεχνία και ποικίλες άλλες δραστηριότητες θα πλαισιώνουν την εκδήλωση, που συνδυάζει τον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα με τη διασκέδαση.

Ταυτόχρονα, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν υγροτόπους διεθνούς σημασίας και εθνικά πάρκα της χώρας.

Από τον Εβρο μέχρι τα Χανιά, την Αττική, τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, τα Ιωάννινα, τις Σέρρες, την Πιερία, τη Θεσπρωτία και την Πρέβεζα η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η οποία έχει την ευθύνη της διοργάνωσης, θα φέρει το κοινό σε επαφή με το συναρπαστικό ταξίδι της μετανάστευσης των πουλιών, το οποίο αποτελεί και κεντρικό θέμα της γιορτής. Η πανευρωπαϊκή γιορτή των πουλιών πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε 30 χώρες και στηρίζεται από την παγκόσμια ομοσπονδία BirdLife International, εταίρος της οποίας στην Ελλάδα είναι η Ορνιθολογική Εταιρεία.

Η γιορτή συνιστά ένα ετήσιο γεγονός, που τα προηγούμενα χρόνια γνώρισε σημαντική επιτυχία. Η αυξημένη ανταπόκριση που παρατηρήθηκε και από την πλευρά του ελληνικού κοινού ώθησε τους υπευθύνους να αυξήσουν φέτος τις ημέρες της διοργάνωσης στη χώρα μας από δύο σε δέκα.

Συγκεκριμένα, οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν στις 5 και θα ολοκληρωθούν στις 14 Οκτωβρίου, ενώ η είσοδος και η συμμετοχή σε αυτές θα είναι δωρεάν.

Στις εκδηλώσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις θα διεξαχθούν με τη συμβολή τοπικών φορέων, δήμων και Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, μπορούν να προγραμματιστούν και οργανωμένες επισκέψεις από σχολεία.

Στην Αττική το ραντεβού δίνεται την Κυριακή 7 Οκτωβρίου σε δύο σημεία: Στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Εκαπίδευσης «Αντώνης Τρίτσης» στο Ιλιον και στον υγρότοπο της Βραυρώνας.

Εκεί από το πρωί μέχρι το μεσημέρι προβλέπεται να γίνουν περιηγήσεις, παρατήρηση πουλιών, παιχνίδια και απελευθέρωση πουλιών. Στη συμπρωτεύουσα οι εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα την Παρασκευή στο Παραλίμνιο Πάρκο της Μεγάλης Βόλβης και το Σάββατο στη Νέα παραλία της Θεσσαλονίκης.

Εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κινητικότητας.

           Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας αποτελεί μία ετήσια καμπάνια αστικής βιώσιμης κινητικότητας που υλοποιείται για δέκατη συνεχή χρονιά και στοχεύει αφενός στην ενθάρρυνση των τοπικών αρχών στο να προβούν στη λήψη μέτρων περιορισμού της χρήσης αυτοκινήτου και αφετέρου στην ευαισθητοποίηση των πολιτών στη χρήση εναλλακτικών προς το αυτοκίνητο τρόπων μετακινήσεων. Κινήσεις αμφότερες επωφελείς για το περιβάλλον και την υγεία.                                       

            Ο Δήμος Βόλου συμμετέχει ενεργά στην ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας 2012, μαζί με τους Δήμους Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και ακόμη 1811 δήμους ευρωπαϊκών χωρών. Ο Δήμος μας υιοθετεί το φετινό πανευρωπαϊκό σύνθημα «Κινηθείτε προς τη σωστή κατεύθυνση» δημιουργώντας μία νέα οργανωμένη Διεύθυνση Βιώσιμης Κινητικότητας, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τα σύνθετα κυκλοφοριακά ζητήματα με τρόπο μεθοδικό και ταυτόχρονα αποτελεσματικό.
            Ταυτόχρονα μελετά και υλοποιεί έργα όπως:

• ολοκλήρωση και επέκταση δικτύου ποδηλατοδρόμων
• εγκατάσταση ποδηλατοστασίων και σταθμών ποδηλάτων
• πεζοδρομήσεις οδών
• επέκταση δικτύου οδών ήπιας κυκλοφορίας
• ανακατασκευή και επέκταση πεζοδρομίων
• ρυθμίσεις υποβιβασμού ορίου ταχύτητας
• αναβάθμιση του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης
• μέτρα για την χρήση «καθαρών» οχημάτων.

             Σας προσκαλούμε, καθηγητές, δασκάλους και  μαθητές, με τα ποδήλατά σας, στις εκδηλώσεις «στην πόλη μου χωρίς αυτοκίνητο»,  το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012 και ώρα 11.00, με σημείο συνάντησης το Ηρώο της Παραλίας Βόλου. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει:

- Ποδηλατικό γύρο πόλης 8 χλμ.

- Παράσταση επίδειξης πατινιών και σκέιτμπορντ.

- Ζωγραφική παιδιών στο Πάρκο Αγ. Κωνσταντίνου

- Διαγωνισμό για το πιο όμορφο εναλλακτικό μέσο μεταφοράς

- Ενημερωτική διάλεξη από διακεκριμένο πρωταθλητή ποδηλασίας για τα οφέλη χρήσης του ποδηλάτου

- Επίδειξη συντήρησης ποδηλάτου από επαγγελματίες επισκευαστές.

- Πεζοπορία με συμβολικό οδικό αποκλεισμό κεντρικής οδού.

- Μουσική επένδυση με το συγκρότημα τυμπανιστών «Caracatu»

- Διανομή ενημερωτικού υλικού

 Η τηλεοπτική κάλυψη του εγχειρήματος θα γίνει από τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ (Για διευκρινίσεις και δηλώσεις συμμετοχής: Διεύθυνση Βιώσιμης Κινητικότητας- Κωνσταντίνος Καραγιάννης- 24213 56873 και Τμήμα Επικοινωνίας & Δημ. Σχέσεων Μ. Σπανού 2421350174).

Ο Δήμαρχος Βόλου

Πάνος Τρ. Σκοτινιώτης

500.000 στρέμματα γης έγιναν στάχτη φέτος το καλοκαίρι

ΤΙΣ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Τα μακρά διαστήματα ζέστης και ανομβρίας, οι χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού και η αμέλεια των πολιτών συνθέτουν το «τρίπτυχο της καταστροφής», υποστηρίζει η περιβαλλοντική οργάνωση  
WWF ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τραγικά επαναλαμβανόμενες είναι οι διαπιστώσεις των αρμόδιων οργανισμών για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα. Το φετινό καλοκαίρι -και ενώ η αντιπυρική περίοδος είναι ακόμη εν ισχύι- 500.000 στρέμματα δασικής και γεωργικής γης έγιναν στάχτη.

Ο απολογισμός, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές, αναμένεται να υπερβεί τον ετήσιο μέσο όρο (523.582 στρέμματα) αποδεικνύοντας τις τραγικές ελλείψεις που αντιμετωπίζει η χώρα στον τομέα της δασοπροστασίας.

Και όλα αυτά ενώ τα ποσοστά πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα άλλων κρατών.

Φέτος τη μερίδα του λέοντος κατέχουν 15 πυρκαγιές οι οποίες ευθύνονται για 407.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων, τα 40.000 εκ των οποίων ήταν δάση κωνοφόρων και πλατύφυλλων δέντρων.

Τα θλιβερά πρωτεία κατέχει η φωτιά που ξέσπασε στις 18 Αυγούστου στη Χίο κατακαίγοντας 152.000 στρέμματα γης και σχεδόν το 30% του φυτικού κεφαλαίου της μαστίχας στο νησί. Σύμφωνα με επιτόπια απογραφή των επιπτώσεων από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, οι φλόγες έκαψαν δάση τραχείας πεύκης, θαμνώδους βλάστησης, μαστιχόδεντρα και ελαιώνες. Παράλληλα, η ομάδα επεσήμανε την επιτακτική ανάγκη αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών μέτρων λόγω του έντονου ανάγλυφου της Χίου, των ασβεστολιθικών εδαφών της και των διπλοκαμένων εκτάσεων που εντοπίζονται στο νησί.

«Δυστυχώς ο απολογισμός έρχεται να επιβεβαιώσει τα δεδομένα των τελευταίων 25 χρόνων και να μας υπενθυμίσει ότι ούτε τα αίτια αλλά ούτε και η ανάγκη κατάρτισης ολοκληρωμένου σχεδίου δασοπροστασίας έχουν εκλείψει», επισημαίνει η WWF, η οποία υποστηρίζει ότι τα μακρά διαστήματα υψηλών θερμοκρασιών και ανομβρίας, οι χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού και η αμέλεια των πολιτών συνθέτουν το «τρίπτυχο της καταστροφής».

Ως προς τον τελευταίο παράγοντα αναφέρεται πως σύμφωνα με τα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας μέχρι τα τέλη Αυγούστου σε σύνολο 250 δικογραφιών για πρόκληση εμπρησμού, οι 224 αφορούσαν σε αμέλεια και οι 26 σε πρόθεση.

Οι «φωλιές» του Καλαμά και του Αχέροντα

Ποταμός της καθαρής ενέργειας

Τα έξι φράγματα του Αλιάκμονα δημιουργούν μοναδική συστοιχία λιμνών στην περιοχή

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΓΓΑΝΑ

 

Στα σχολικά βιβλία ο ποταμός Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Εχει τις πηγές του στον Γράμμο και τις εκβολές του στον Θερμαϊκό Κόλπο, διασχίζοντας πέντε νομούς. Στην αναθεώρησή τους τα σχολικά εγχειρίδια θα πρέπει τώρα να τον αναφέρουν ως τον ποταμό της καθαρής ενέργειας.

Στις 13 Ιουλίου, η ΔΕΗ προχώρησε στην έμφραξη της σήραγγας εκτροπής του φράγματος του υδροηλεκτρικού Εργου Ιλαρίωνα και ξεκίνησε έτσι η δημιουργία ενός νέου υδροταμιευτήρα που θα προσφέρει ύδρευση, άρδευση, τουριστική ανάπτυξη, αντιπλημμυρική ανάσχεση στους νομούς Κοζάνης και Γρεβενών και φυσικά καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, αυξάνοντας κι άλλο το ποσοστό των πολύτιμων καθαρών πηγών ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Ο Αλιάκμονας καλύπτει πλέον το 2%-2,5% στο συνολικό 8-10% της καθαρής ενέργειας που παράγει η χώρα κυρίως από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς του μεγαλύτερου σε μήκος ελληνικού ποταμού, του Αχελώου κι άλλων μικρότερων ποταμών της ηπειρωτικής Ελλάδας. Τα φράγματά του που έχουν κατασκευαστεί τα τελευταία 35 χρόνια δημιουργούν μια μοναδική συστοιχία λιμνών που ξεκινά από τις λίμνες του Μακροχωρίου και της Αγίας Βαρβάρας Ημαθίας και συνεχίζεται στις λίμνες των Ασωμάτων, της Σφηκιάς, του Πολυφύτου και τώρα αυτής του Ιλαρίωνα. Ισως στο μέλλον κι αν η οικονομική κατάσταση της χώρας το επιτρέψει και η ΔΕΗ το κατορθώσει, να προστεθεί και η τεχνητή λίμνη Ελαφιού...

Λόγω του γεωανάγλυφου της περιοχής ή λόγω κάποιας μορφολογικής συγκυρίας και του σχεδιασμού της ΔΕΗ, η κάθε μια από αυτές τις τεχνητές λίμνες «βλέπει» την άλλη, με κυρίαρχη τη λίμνη του Πολυφύτου, έκτασης 74 τ. χλμ. τη μεγαλύτερη και μητρική λόγω κατασκευής του φράγματός της τη δεκαετία του '70. Αλλωστε, το νέο λιθόρριπτο φράγμα ύψους 130 μέτρων του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Ιλαρίωνα συνολικού όγκου 9 εκατ. κ.μ. που θα δημιουργήσει τον ταμιευτήρα χωρητικότητας 520 εκατ. τ. χλμ. δεν απέχει παρά 2-3 χλμ. από τη ΝΔ όχθη της λίμνης Πολυφύτου, στη γέφυρα του Ρυμνίου Κοζάνης. Ο εξοπλισμός του ΥΗΣ Ιλαρίωνα περιλαμβάνει τον κύριο σταθμό που αποτελείται από δύο υδροστροβίλους συνολικής ισχύος 155,2 MW κι ένα μικρό υδροηλεκτρικό έργο για την εξασφάλιση της οικολογικής παροχής ισχύος 4,2 MW.

Η ισχύς του νέου ΥΗΣ Ιλαρίωνα Κοζάνης, σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε στην «Κ» ο τομεάρχης Λειτουργίας και Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων της ΔΕΗ κ. Παναγιώτης Πεσεξίδης, θα προστεθεί σε αυτήν που παρέχουν στο ενεργειακό σύστημα της χώρας οι ΥΗΣ Πολυφύτου Κοζάνης με 420 GWH τον χρόνο (3 μονάδες των 125 MW), της Σφηκιάς Ημαθίας (3 μονάδες των 105 MW), των Ασωμάτων Ημαθίας (2 μονάδες των 55 MW), της Αγίας Βαρβάρας 940 ΚW και του Μακρυχωρίου Ημαθίας (3 μονάδες των 3,5 MW). Ο σταθμός Ιλαρίωνα προβλέπεται ότι θα παράγει ετησίως 330 GWH καθαρής ενέργειας συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ΔΕΗ και της εθνικής οικονομίας, στη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού. Πάντως, η λειτουργία των ΥΗΣ του Αλιάκμονα δεν καθορίζεται από τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, αλλά από τις ανάγκες ύδρευσης, άρδευσης - αντιπλημμυρικής ανάσχεσης. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι τρίτη κατά σειρά στις παροχές των φραγμάτων, αλλά είναι αναμφίβολα πολύτιμος κρίκος στην ηλεκτροδότηση, λόγω της ταχύτατης ενσωμάτωσής τους στο ενεργειακό σύστημα της χώρας.

Τουριστικοί προορισμοί

Η Θεσσαλονίκη χρησιμοποιεί το 70% των αναγκών ύδρευσής της από τον Αλιάκμονα. Τα περισσότερα φράγματά του λειτούργησαν ευεργετικά στο περιβάλλον των νομών Ημαθίας και Κοζάνης. Ορισμένα από αυτά θεωρούνται «έργα ανθρώπων που συμπληρώνουν το έργο της φύσης». Η Αγία Βαρβάρα έξω από τη Βέροια καθίσταται τουριστικός προορισμός, ενώ η λίμνη Πολυφύτου Κοζάνης αναδεικνύεται σε οικολογικό παράδεισο-καταφύγιο πουλιών που προσφέρεται για τουρισμό.

Μια νέα λίμνη γεννιέται στο φράγμα Ιλαρίωνα

Η λίμνη Ιλαρίωνα (παίρνει το όνομά της από το μοναστήρι του Ιλαρίωνος της Αιανής Κοζάνης, δίπλα στο οποίο κατασκευάστηκε το φράγμα) είναι η νεώτερη λίμνη της χώρας. Μέχρι τα τέλη του χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί ο σχηματισμός της.

Η περίοδος αυτή, όπως ανέφεραν οι υδρογεωλόγοι της ΔΕΗ, είναι και η πιο κρίσιμη για τον σχηματισμό μιας λίμνης και γι' αυτόν τον λόγο προηγούνται εκτεταμένες γεωλογικές και υδρογεωλογικές μελέτες στο έδαφος που θα καλύψει.

Κομβικό σημείο είναι ο ρυθμός που γεμίζει και σύμφωνα με τη ΔΕΗ η έμφραξη του φράγματος, ενώ η ανάπτυξή της εξελίσσεται σύμφωνα με τον σχεδιασμό.

Συνολικά η επιφάνεια των νερών της θα καλύπτει έκταση 21 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα όρια των νομών Κοζάνης και Γρεβενών, αλλά είναι η τεχνητή λίμνη για την οποία έγιναν οι λιγότερες απαλλοτριώσεις, καθώς ο Αλιάκμονας σ' αυτήν την περιοχή, δηλαδή από τη Μονή Ιλαρίωνος μέχρι τη Μονή του Οσίου Νικάνορος Γρεβενών (Ζάβορδα), στο διάβα των αιώνων, έχει σχηματίσει βαθιές και απόκρημνες χαράδρες που τώρα θα προσφέρουν μεγάλο βάθος νερών.

Είναι η έκτη λίμνη που δημιουργείται κατά μήκος του ποταμού.

Μεταφορά εκκλησίας

Οι παραποτάμιες σωστικές ανασκαφές που έγιναν τα τελευταία χρόνια έφεραν στο φως σημαντικά στοιχεία για την προϊστορία της Μακεδονίας και τον μακεδονικό ελληνισμό, ενώ η ΔΕΗ διέθεσε κονδύλι 800.000 ευρώ για να μεταφέρει σε ράγες και σε νέα υψηλότερη θέση το παλιό μοναστήρι της Παναγίας Τουρνικίου Γρεβενών, προκειμένου να μην κατακλυστεί από τα νερά της.

Η υπέροχη διαδρομή που ενώνει τις αρχαιότητες της Βεργίνας με την Αιανή δημιουργεί τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης μοναδικού τουριστικού προϊόντος με πολυποίκιλο ενδιαφέρον, αναφέρει ο Δήμος Κοζάνης.

Τα νερά του νέου ταμιευτήρα σε μια εποχή που οι κλιματικές αλλαγές συνδέονται με προβλήματα λειψυδρίας θα συνιστούν πλεονέκτημα, αναφέρει ο δήμαρχος κ. Λάζαρος Μαλούτας και προσθέτει πως «ο Δήμος Κοζάνης θα παρακολουθεί την τήρηση των δεσμεύσεων της ΔΕΗ για την προστασία των μνημείων, αλλά και την εξέλιξη των εργασιών αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή της Μονής Ιλαρίωνος ώστε να ξαναγίνει πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών».

Στο φως ο άγνωστος θησαυρός του Αιγαίου

Καταγραφή υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών, 35 ειδών ασπόνδυλων και ανακάλυψη κοραλλιών 700 ετών στους Φούρνους

Του ΓΙΑΝΝΗ ΕΛΑΦΡΟΥ

Πανέμορφα κοράλλια, ύφαλοι με ιστορία χιλιάδων χρόνων, εντυπωσιακά οικοσυστήματα με μοναδική βιοποικιλότητα, όλα αυτά που αποτελούν κάποια από τα κρυμμένα μυστικά του Αιγαίου έφερε πρόσφατα στην επιφάνεια πολυεθνική επιστημονική ομάδα, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». Πρόκειται για έναν περιβαλλοντικό θησαυρό, που απειλείται από την καταστροφική αλιεία και πρέπει άμεσα να προφυλαχθεί.

Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών (νοτιοανατολικά της Ικαρίας), γνωστό για την ομορφιά της θάλασσάς του και ακόμα περισσότερο ως ψαρότοπος, έκρυβε τελικά πολύ περισσότερα κάτω από το νερό. «Είχαμε εικόνα για την ύπαρξη υφάλων στη θαλάσσια περιοχή, ενώ κατά καιρούς όμορφα κοράλλια είχαν ανασυρθεί από τα θαλάσσια βάθη. Ταυτόχρονα, βλέπαμε και την καταστροφή που γίνεται στους υφάλους, κυρίως με τη χρήση της μηχανότρατας» λέει στην «Κ» η κ. Αναστασία Μήλιου, υδροβιολόγος και συντονίστρια επιστημονικής ερευνας του «Αρχιπελάγους». «Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να αναζητήσουμε διεθνή βοήθεια, για να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητά μας», συμπληρώνει.

Ετσι, διοργανώθηκε το 1ο Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Workshop, με θέμα την εφαρμογή τεχνικών καταγραφής των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών (γνωστών και ως «τραγάνα») στα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας, με συμμετοχή επιστημόνων από εφτά χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Αγγλία, Λίβανος, Τουρκία, Κροατία, Αίγυπτος), με τη συμβολή του Περιφερειακού Κέντρου Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές (RAC/SPA) του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ και τη συνεργασία του «Αρχιπελάγους».

Τα ευρήματα των ερευνητών ήταν πραγματικά εντυπωσιακά. Κατεβαίνοντας σε βάθη 50 - 170 μ. κατέγραψαν σημαντικούς υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών. Πρόκειται για περιοχές εξαιρετικά υψηλής βιοποικιλότητας. Στη Μεσόγειο έχουν βρεθεί στις τραγάνες 1.666 διαφορετικά είδη (300 είδη φυκών, 1.200 είδη ασπονδύλων και πάνω από 100 είδη ψαριών), ενώ στους βιοτόπους αυτούς αναπαράγονται ορισμένα από τα μεγάλα ψάρια της Μεσογείου, όπως ροφοί, συναγρίδες, φαγκριά, αλλά και αστακοί.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας στους Φούρνους καταγράφηκαν 35 είδη ασπόνδυλων και 36 είδη φυκών, ενώ εξαιρετική εντύπωση προκάλεσε η ανακάλυψη κοραλλιών σε μεγάλα βάθη με εκτιμώμενη ηλικία άνω των 700 ετών!

Κοράλλια στο Αιγαίο; «Βεβαίως και υπάρχουν κοράλλια στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο συνολικά, μόνο που αναπτύσσονται σε μεγαλύτερη βάθη (από 80 - 300 μ.) σε σχέση με τις τροπικές θάλασσες. Τα κοράλλια είναι αποικίες ζώων και πέρα από την ομορφιά τους είναι περιοχές με πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα, τόποι όπου άλλοι μεγαλύτεροι οργανισμοί αναζητούν τροφή ή κρυψώνα» εξηγεί στην «Κ» η κ. Μαρία Σίνη, θαλάσσια βιολόγος, ερευνήτρια και υποψήφια διδάκτωρ στις κοραλλιογενείς βιοκοινότητες. Η κ. Σίνη πραγματοποίησε κατάδυση στους Φούρνους και είδε από κοντά την περιοχή: «Είναι μια περιοχή πολύ παραγωγική, με μεγάλη ποικιλία ειδών σε σχετικά καλή κατάσταση».

Σημεία καταστροφής

Δυστυχώς όμως στην περιοχή εντοπίστηκαν και αρκετοί ύφαλοι ολοσχερώς κατεστραμμένοι από τις μηχανότρατες. Οι σιδερένιες πόρτες, που κάθε μία μπορεί να φτάνει σε βάρος μέχρι και τον ένα τόνο, κινούνται σαν υποβρύχιες μπουλντόζες προκαλώντας καταστροφή που χρειάζεται αιώνες για να ανακάμψει. Πρόκειται για αποτέλεσμα της έλλειψης καταγραφής των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών.

«Η Ελλάδα δεσμεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιδιαίτερα παραγωγικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και όφειλε να έχει ήδη ολοκληρώσει σε μεγάλος μέρος τη χαρτογράφησή τους. Ωστόσο, διαχρονικά η χώρα μας αγνοεί παντελώς τη θεμελιώδη σημασία που έχουν αυτά τα σπάνια οικοσυστήματα για το μέλλον της αλιείας. Δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο για την προστασία αυτών των ενδιαιτημάτων», τονίζει το «Αρχιπέλαγος».

«Οι επιστήμονες από τις άλλες χώρες υπογράμμισαν τη μοναδικότητα του βυθού του Αιγαίου. Αποτελεί ένα περιβαλλοντικό συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας. Δεν πρέπει να αφήσουμε να καταστραφεί ή να λεηλατηθεί», υπογραμμίζει η κ. Σίνη.

Χαρτογράφηση με τη βοήθεια των ψαράδων

Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο στη μέθοδο του «Αρχιπελάγους» είναι ότι προσπάθησε μεθοδικά να συνεργαστεί με την τοπική κοινωνία. «Στους Φούρνους σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού ασχολείται με την αλιεία, είτε είναι ψαράδες είτε τους στηρίζουν. Καταλαβαίνουν πιο εύκολα την αξία της προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Γι' αυτό μας βοήθησαν», μας λέει η κ. Μήλιου. Αποτέλεσμα ήταν η υλοποίηση της χαρτογράφησης... με κοινωνική συμμετοχή! Συγκεκριμένα, οι ψαράδες του νησιού υπέδειξαν στους Ελληνες και ξένους επιστήμονες, με βάση την εμπειρία δεκαετιών που διαθέτουν, πού έχουν εντοπίσει υφάλους ή περιοχές με πλούσια ενδιαιτήματα. Ετσι, εξοικονομήθηκε χρόνος και χρήματα. Εξάλλου πέρα από την ενεργό συμμετοχή των ψαράδων, το όλο πρόγραμμα υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του τοπικού αλιευτικού συλλόγου και του δήμου Φούρνων Κορσεών.

«Είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά. Οι επιστήμονες από το εξωτερικό εντυπωσιάστηκαν από τον βαθμό συνεργασίας με την τοπική αλιευτική κοινωνία. Μερικές φορές ήταν αστείο, καθώς όταν μιλούσαμε για ένα είδος, άλλη ονομασία δίναμε εμείς, άλλη οι ψαράδες, αλλά τελικά συνεννοούμασταν», τονίζει η ερευνήτρια του «Αρχιπελάγους». Μάλιστα, μετά την πιλοτική εφαρμογή αυτής της μεθόδου στους Φούρνους αναμένεται να γενικευθεί και σε άλλα μέρη της Μεσογείου. «Η δική μας επιδίωξη είναι να γίνουν όλα σε συνεργασία με τους ψαράδες», συμπληρώνει η κ. Μήλιου. Αυτή είναι και η καλύτερη προϋπόθεση για να τηρηθούν οι μελλοντικοί όροι προστασίας. Στόχος των ερευνητών είναι μέχρι τον Σεπτέμβριο να ολοκληρωθεί η διαδικασία της χαρτογράφησης των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών και η υποβολή δεδομένων και χαρτών στις υπεύθυνες διοικητικές υπηρεσίες. Στη συνέχεια πρέπει να καθοριστούν συγκεκριμένα μέτρα διαχειριστικής προστασίας και αλιευτικά πεδία όπου θα απαγορευτεί η αλιεία με συρόμενα εργαλεία. «Ελπίζουμε να μην κολλήσουμε στη γραφειοκρατία. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε την πρώτη συνδιαχειριζόμενη με τους ψαράδες ζώνη αλιείας», τονίζει η κ. Μήλιου.

Πρόταση για μικρό μουσείο

Αμεσα, οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους» έχουν προτείνει στους κατοίκους των Φούρνων να συγκεντρώσουν τα διάφορα εντυπωσιακά δείγματα από κοράλλια που έχουν στα σπίτια τους σε ένα μικρό μουσείο - εκθετήριο.

«Θα μπορούσαν να διαμορφωθούν μικρές θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, όχι τεράστιες ζώνες που δεν είναι λειτουργικές. Αλλά κι αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να τις παρακολουθείς, να βλέπεις πώς εξελίσσονται τα ενδιαιτήματα, εάν είναι επαρκή τα μέτρα», σημειώνει η θαλάσσια βιολόγος κ. Μαρία Σίνη. Η κ. Σίνη σημειώνει ότι δεν έχουμε εικόνα για τον βιολογικό πλούτο που κρύβουν οι θάλασσές μας, καθώς είναι ελάχιστα εξερευνημένες. «Επίσης, η περιβαλλοντική ενημέρωση και εκπαίδευση είναι ανεπαρκής». Προγράμματα σαν κι αυτά που αναπτύσσονται στους Φούρνους δημιουργούν νέα γνώση για το τι βρίσκεται στα βάθη των ελληνικών θαλασσών. Και αποκαλύπτουν ό,τι αξίζει ιδιαίτερης προσοχής και προστασίας.

Ρεκόρ στην τήξη των πάγων της Αρκτικής

Καλύπτουν λιγότερο από το 30% της επιφάνειας του Αρκτικού Ωκεανού – Επιβεβαιώνονται οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις των επιστημόνων

The New York Times

Εχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ η συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων του Αρκτικού Ωκεανού. Οι ειδικοί, που παρακολουθούν το φαινόμενο, πιστεύουν ότι αποτελεί προάγγελο άλλων μεγαλύτερων μεταβολών που θα δούμε στο μέλλον. Ειδικότερα η έκταση των θαλάσσιων πάγων στον Αρκτικό, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου είχε συρρικνωθεί τόσο ώστε κάλυπτε λιγότερο από το 30% της επιφάνειας του ωκεανού και προσέγγιζε τα 4,10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ηταν, δηλαδή, μικρότερη κατά 70 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα από αυτή του προηγούμενου ρεκόρ που καταγράφηκε στις 18 Σεπτεμβρίου του 2007. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η περίοδος που λιώνουν οι πάγοι δεν έχει τελειώσει ακόμα και κατά συνέπεια όταν ολοκληρωθεί, η έκταση που θα καλύπτεται από τους θαλάσσιους πάγους θα είναι πολύ μικρότερη από αυτή του 2007. Το Εθνικό Κέντρο Χιονιού και Πάγου των ΗΠΑ και η ερευνητική υπηρεσία του Πανεπιστημίου του Κολοράντο ανακοίνωσαν τα ευρήματα και τις μετρήσεις των δορυφόρων την αρχή της εβδομάδας από κοινού με την NASA. Συνολικά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ποσότητα θαλάσσιων πάγων στην περιοχή, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, μειώθηκε περισσότερο από 40% από την εποχή που άρχισαν οι μετρήσεις και τηρούνται αρχεία, δηλαδή, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. - Τι είναι αυτό που επηρεάζει τόσο αρνητικά την περιοχή; Κατά τους επιστήμονες, η δραματική τήξη των πάγων οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη, συνέπεια της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας και της εκπομπής αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Με την τήξη των θαλάσσιων πάγων βλέπουμε την κλιματική αλλαγή να λαμβάνει σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια μας. Οι μέχρι σήμερα επιστημονικές προβλέψεις υποδεικνύουν ότι μελλοντικά, πιθανότατα πριν από το 2050, ο Αρκτικός Ωκεανός δεν θα έχει πάγους το καλοκαίρι. Η φετινή συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων στην πραγματικότητα καθιστά αξιόπιστες τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις, που θέλουν την εξαφάνιση των θαλάσσιων πάγων πριν από το τέλος της δεκαετίας. - Γιατί βλέπουμε σήμερα η τήξη των πάγων να σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ; Κατά πάσα πιθανότητα συνέβαλε μια ισχυρή θύελλα στις αρχές του μήνα. Ωστόσο, δεν μπορεί να είναι αυτός ο μοναδικός παράγοντας. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η ταχύτητα με την οποία λιώνουν οι πάγοι έχει αυξηθεί. Ωστόσο, οι επιστήμονες διστάζουν να προβούν σε προβλέψεις για τις μελλοντικές εξελίξεις, αφού η κατάσταση των θαλάσσιων πάγων είναι ευμετάβλητη εξαιτίας φυσικών παραγόντων που δεν ρυθμίζονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. - Πόσο ανησυχητικό είναι αυτό που συμβαίνει τώρα; H τήξη των θαλάσσιων πάγων δεν πρόκειται να προκαλέσει σημαντική άνοδο της στάθμης των θαλασσών παγκοσμίως, αφού ήδη ακόμα και με τη στέρεα μορφή τους εκτοπίζουν όγκο ύδατος ίσο με το βάρος τους. Η απότομη αύξηση της θερμοκρασίας στον Αρκτικό, όμως, απειλεί και τους πάγους που καλύπτουν την ξηρά, ιδιαίτερα αυτούς της Γροιλανδίας. Το νερό που θα προέλθει από την τήξη τους είναι ικανό να προκαλέσει αύξηση της στάθμης των υδάτων σε θάλασσες και ωκεανούς. Η απώλεια των θαλάσσιων πάγων μεταβάλλει εξάλλου τις κλιματικές συνθήκες στην περιοχή, ασκώντας πιέσεις στα οικοσυστήματα και διαβρώνοντας τις ακτογραμμές, που πλέον είναι εντελώς εκτεθειμένες στα ανηλεή κύματα. Από την άλλη η τήξη των θαλάσσιων πάγων θα βοηθήσει στη δημιουργία νέων διαύλων ναυσιπλοΐας και ευκολότερη πρόσβαση σε πετρέλαιο και τον ορυκτό πλούτο. Η μέση θερμοκρασία στην περιοχή αυξάνεται με διπλάσια ταχύτητα από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο, πρόβλεψη που έγινε για πρώτη φορά το 1896. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η τήξη των θαλάσσιων πάγων ήδη επηρεάζει τις μετεωρολογικές συνθήκες στο βόρειο ημισφαίριο, ιδιαίτερα στη ζώνη ήπιου κλίματος και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μεταβολή ευνοεί τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τους καύσωνες και τις περιόδους μεγάλης ξηρασία

Πάρε και συ μέρος στην Παγκόσμια Εκστρατεία Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών 2012!

Με το σύνθημα «Καθαρίζουμε τις παραλίες μας, καταγράφουμε τα σκουπίδια και τα ανακυκλώνουμε», η HELMEPA σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) και χορηγό επικοινωνίας το ραδιοφωνικό σταθμό KISS FM 929  σας προσκαλεί το Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών 2012, να καθαρίσουμε την ακτή του Σταδίου Ειρήνης & Φιλίας (Σ.Ε.Φ.), στο Νέο Φάληρο.

Σημείο συνάντησης, στις 10 το πρωί, το πάρκινγκ στο πίσω μέρος του Σ.Ε.Φ. όπου θα δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες και θα διανεμηθούν γάντια, σακούλες, ενημερωτικό υλικό και Δελτία Καταγραφής Απορριμμάτων.

Ανάλογες δράσεις σε άλλες περιοχές της Ελλάδας φαίνονται στο διαδραστικό χάρτη στο σύνδεσμο www.signuptocleanup.org, καθώς μικροί και μεγάλοι εθελοντές, από τη Βόλβη μέχρι τη Μήλο και από τη Σάμο έως το Αργοστόλι, δηλώνουν συμμετοχή στην παγκόσμια αυτή εθελοντική πρωτοβουλία.

Στην περίπτωση που δεν υπάρχει κάποιος προγραμματισμένος καθαρισμός σε κοντινή περιοχή, ευαισθητοποιημένοι φορείς και πολίτες μπορούν να οργανώσουν το δικό τους καθαρισμό ακτής ή βυθού, με την υποστήριξη της HELMEPA τόσο στο συντονισμό όσο και στην  επικοινωνία της δράσης.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιστρέψουν συμπληρωμένη την Αίτηση Συμμετοχής, ηλεκτρονικά στο environment@helmepa.gr ή με φαξ, 210-9407327. Για περισσότερες πληροφορίες, Τομέας Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης HELMEPA, τηλ. 210-9343088.